Po lekturze świetnego reportażu pt. Ślub pod chupą postanowiłam posiedzieć jeszcze w temacie polsko-żydowskich love story i sięgnąć po wcześniejszą publikację autorstwa Sylwii Borowskiej. Obiło mi się o uszy, że książka może być nieco gorsza, ale nie brałam tego do siebie. Nadal ciekawią mnie opowieści kobiet, które postanowiły rzucić wszystko i wyjechać do Izraela — głównie z miłości. Niestety w pozycji Mój mąż Żyd nie znalazłam niemal nic, co tak bardzo zainteresowało mnie w Ślubie pod chupą, czyli na przykład tematu konwersji na judaizm, odnajdywania się w nowej, żydowskiej rodzinie, podejścia do żydowskich tradycji. Tytuł tej książki powinien brzmieć raczej Mój Mąż Izraelczyk (za to podtytuł jest jak najbardziej trafiony).

Historie, jakie przytacza autorka skupiają się głównie na kobietach, które weszły w związki z Żydami niereligijnymi, Izraelczykami różnego pochodzenia. Nie ma tu zatem zbyt wielu wzmianek o celebracji szabatu, czy o tym, jak gojka (kobieta spoza wspólnoty żydowskiej) została przyjęta w rodzinie męża. Jest za to sporo porównań Polek z Izraelkami, szalonych opowieści z pierwszych lat pobytu w Izraelu i z... zakochiwania się. Jest sporo o żydowskiej mentalności i o życiu w nieustannym poczuciu zagrożenia, o obowiązku wojskowym, jaki spoczywa na wszystkich obywatelach po ukończeniu 18-tego roku życia (również na kobietach), o docenianiu Polski będąc na obczyźnie. Wszystko to brzmi całkiem dobrze. Historie płyną szybko i można wyłapać z nich wiele ciekawych szczegółów. Autorka oddaje głos kilku kobietom, które sama poznała podczas swojego życia w Izraelu, ale również i... jednemu Izraelczykowi, który poślubił Polkę. To zwariowane opowieści, zaczynające się prawie jak w filmie — wielką miłością. Dopiero potem przychodzi mierzenie się z inną kulturą, czy ścieranie polsko-żydowskich charakterów.

Jak i w przypadku Ślubu pod chupą, wyszłam z tej lektury z poczuciem niedosytu. Pomijając fakt, że spodziewałam się jednak więcej religijnych wątków, również inne tematy zostały potraktowane po macoszemu. I nic w tym dziwnego. To zbiór lekkich, dość luźnych relacji, które czyta się przyjemnie i szybko, nie zaś klasyczny reportaż. Pasuje do porannej kawy, czy kolejki do lekarza. Nie dowiedziałam się z niego niczego nowego. Miałam wrażenie, że sam Izrael, czy ten tytułowy mąż Żyd (jako Żyd) to czasem tylko drugi plan wydarzeń. Nie mam tego za złe autorce i pewnie skuszę się na kolejną jej książkę — jednak poszukam również bardziej wyczerpujących źródeł.

"Jak się randkuje z Żydem? Najlepiej, bo od razu omawiacie podstawowe sprawy". Sylwia Borkowska przeprowadza rozmowy z Polkami, które zdecydowały się przejść konwersję na judaizm, a następnie poślubić swojego żydowskiego wybranka. Często jednak to wcale nie ten tytułowy ślub pod chupą był motywacją do zmiany, na jaką porwały się kobiety, lecz sama fascynacja religią, albo przekonanie, że to właśnie w społeczności żydowskiej znajdą swoje miejsce. Historie, które przedstawia autorka są szczęśliwe. I pewnie takie miały być. To historie miłosne, rodzinne, wyznaniowe i bardzo osobiste. Opowieści o kursie konwersji, pierwszych wizytach w mykwie, o zaufaniu i o intuicji w poszukiwaniu własnej drogi. Piękne, idealistyczne, pełne kobiecej energii i poczucia spełnienia. Czy zawsze jest tak idealnie? Nie sądzę. Pewnie trudno wyobrazić sobie szczęśliwe życie w ortodoksyjnej żydowskiej dzielnicy, w żydowskiej rodzinie, u boku konserwatywnego męża (co, patrząc na mężów bohaterek  książki, może być krzywdzącym stereotypem). A jednak wszystkie relacje ze Ślubu pod chupą są entuzjastyczne.

 

Koszerne garnki. Cotygodniowy szabat, który zatrzymuje w domu i zakazuje wielu czynności. Włosy ukryte pod peruką lub chustą. Zasłonięte ramiona. Niektóre z kobiet twierdzą, że zanim przeszły konwersję i tak ubierały się skromnie. Już w Polsce coś ciągnęło je do judaizmu ("judaizm przemawia do mnie, bo jest religią, która rozumie naturę człowieka, jego niedoskonałość") i koleją rzeczy był ich wyjazd do Izraela. Żydowskich przyszłych mężów poznawały w rozmaity sposób, choć małżeństwa wśród ortodoksyjnych Żydów często są aranżowane ("chciałaś, aby twoje małżeństwo było zaaranżowane? Marzyłam wręcz, aby takie było"). Chociaż znajomość z religijnym Żydem jest o wiele prosztsza — powinien już wiedzieć, czego chce. Zwykle jest to założenie rodziny, posiadanie gromadki dzieci i życie według wykładni prawa Mojżeszowego. Mimo że odmian judaizmu jest kilka (a nawet kilkanaście), tak samo jak stopni natężenia religijności ich wyznawców (co już jest kwestią osobistą), to wśród Polek, które zdecydowały się porzucić swoje dawne życie, panuje przekonanie, że przejście na judaizm i poślubienie żydowskiego mężczyzny były najlepszym wyborem w ich życiu. W ramach ścisłości, nie wszystkie na przykład lubią i noszą peruki. Wszystkie za to trzymają się koszerności i jej pilnują. Nie wszystkie przepadają za comiesięcznymi kąpielami w mykwie, ale każda rozumie wstrzemięźliwość w kontaktach z mężem w konkretnym czasie kobiecego cyklu. Szabat, mimo wielu nietypowych zakazów, to dla nich okazja do spędzenia czasu z rodziną, wyciszenia się, przyrządzenia dobrego jedzenia i do odpoczynku. A te śluby? Było i o ślubach, sukienkach i błyskotkach, bo żydowski ślub dla kobiety to również wielkie wydarzenie (często liczba gości dochodzi nawet do 300 osób!). 

Jednak po więcej musicie sięgnąć już do książki. Myślę, że to dobra baza do zgłębiania tematu. Jest tu sporo żydowskiego nazewnictwa, są luźne wyjaśnienia obrządków. Przede wszystkim jednak to osobiste historie, które kończą się happy endem. Czytałam je z przyjemnością i zaciekawieniem. Tym bardziej, że swojego czasu podróżowałam po Izraelu i udało mi nawet zajrzeć do dzielnicy ortodoksyjnych Żydów.