Przestrzenie tekstu

"Czasami człowiek potrzebuje
choćby i drobiazgów."

Kiedy myślę o tej książce, przychodzi mi do głowy głównie jedno określenie. Rozczulająca. Nie spodziewałam się, że przypadkowo wybrany tytuł — zdawać by się mogło, że nie w moim stylu (choć z przepiękną okładką), wypełni moje jesienne dni tak bardzo, że będę mocno przeciągać spędzane z nim chwile. Aż zastała mnie zima i uznałam, że czas się rozstać, bo nie mogę dłużej chować się w tej ciepłej, choć rozedrganej powieści. Odkryła we mnie jakieś dawno pochowane emocje, poruszyła wrażliwą strunę ("bo czyż nie w ten sposób rozgrywają się wydarzenia, które zmieniają nas na zawsze — w jednej chwili?"). Chociaż nie utożsamiałam się z żadnym z bohaterów, czułam każde ich poruszenie, każdy nerw. Paliły mnie policzki, jakbym to ja stała w alaskańskim mrozie i drżała ze strachu. Z nadziei, z miłości. Przytuliłabym każde z nich. I Ruth, i Dorę, i Hanka. Tymczasem chowam swoją niewidzialną czerwoną wstążkę i tulę do siebie Zapach innych ludzi. Dawno nie czytałam tak kojącej, czułej, choć przecież przeraźliwie smutnej książki.

Zimna, surowa Alaska lat 60-tych. Opowieść przeplatana jest głosami młodych ludzi, w zasadzie nastolatków, którzy zmagają się z różnymi problemami. Obserwujemy ich przyjaźnie, dzielimy lęki i tęsknoty. Chłód ziejący od najbliższych, ale i ciepło, jakie niosą często obcy ludzie. Historia każdego z nich gdzieś tam się zbiega — często w zupełnie niespodziewanym momencie. Ruth, której przyszło się zmierzyć z ogromnie dorosłym tematem. Dora wygrywająca na lodowej loterii, choć wolałaby po prostu mieć rodzinę. Alyce, która ze względu na ojca boi się realizować własne marzenia. Sam, którego porwały fale. Czerwona wstążka od Dumpling, co ma przynieść szczęście.

Ta wrażliwość, te przepiękne zdania, które przeszywają na wskroś. Chciałabym móc przeczytać taką książkę w wieku dojrzewania, kiedy wszystko jest jeszcze świeże i kruche. Bonnie Sue-Hitchcock ma niezwykłą umiejętność opisywania młodzieńczych uczuć, tworzenia przytulnej atmosfery w absolutnie niesprzyjających ku temu warunkach. Może i bije od tego pewna naiwność, a zakończenie wydaje się odrobinę nieprawdopodobne i nie niesie wielkiego przesłania. Jednak dla mnie z tej książki wypływa niezwykła, prosta mądrość, albo... to jakaś przedziwna alaskańska magia. "A potem, kiedyś, w pewien poranek, niewyróżniający się niczym spośród wszystkich innych poranków, zaczynamy poruszać palcami w butach. I czuć krew z powrotem wypełniającą dłonie". I mnóstwo nadziei. Przepiękna książka.

***
Sue-Hitchcock Bonnie, Zapach domów innych ludzi, tłum. Grzegorz Komerski, Wydawnictwo Jaguar, Warszawa 2017.

21:04 No komentarze

"Czuję to w ogonie, tę grozę."

Niesamowita, niepokojąca, dziwna. Straszna i zarazem... smutna. Fenomenalna. Podczas czytania Ostatniego domu na zapomnianej ulicy moje emocje wrzały, a spostrzeżenia zmieniały się jak w kalejdoskopie. Nie spodziewałam się, że w potencjalnym thrillerze znajdę tak wiele głębi, wielowymiarowości i osobliwej grozy. Seryjny morderca, obłęd, porwanie, a przy tym element nadnaturalny oraz silne poczucie iluzoryczności. Zawiodło wszystko, co układałam sobie w głowie, z zapartym tchem śledząc fabułę. Catriona Ward nie tylko sprawnie wykorzystała niebanalny pomysł na książkę, ale również popisała się znakomitym literackim warsztatem. Miałam skojarzenia z Murakamim, realizmem magicznym. Wszystko to sprawiło, że nie sposób traktować Ostatniego domu... jak kolejnego, dobrze skonstruowanego thrillera. Ten tytuł wymyka się prostym klasyfikacjom.

"Nie ma się czego bać, Teddy — powiedziała. — Ty sam jesteś bardziej przerażający niż cokolwiek, co mieszka w tym lesie". W czasie rodzinnego pobytu nad jeziorem znika mała dziewczynka. Po wielu latach jej dorosła już siostra Dee, niezadowolona z bezskutecznych działań policji, prowadzi poszukiwania na własną rękę. Trop prowadzi ją do pewnego domu na końcu ulicy, gdzie mieszka Ted. Dla Teda zaginiona była Dziewczynką z Lodem na Patyku i dobrze pamięta tamten dzień, kiedy przyszli śledczy.

Nie chcę brnąć dalej w fabułę, żeby nie psuć Wam zabawy. Opis, jaki udało mi się powyżej sklecić zupełnie nie oddaje tego, o czym tak naprawdę jest ta książka. Akcja pędzi, narracja przeskakuje między bohaterami (jest ich kilku), a im dalej zapuszczamy się w głąb, tym wszystko staje się dziwniejsze, niebezpieczniejsze i coraz bardziej psychotyczne. Mroczną atmosferę buduje również plastyczny styl autorki, który niejednokrotnie przyprawiał mnie o ciarki na plecach. Czuję na sobie koci wzrok, słyszę szum lasu i głosy tedowych bogów. Jestem pewna, że na długo zapadną mi w pamięć.

***
Dickey Colin, Ostatni dom na zapomnianej ulicy, tłum. Martyna Tomczak, Wydawnictwo Czwarta Strona, Poznań 2021, s. 400, u mnie ebook.

09:34 No komentarze

"Opowiadamy sobie straszne historie,
bo gdyby ich nie było, chaos nieznanego
byłby nie do zniesienia."

Nawiedzone, albo te, które uznano za nawiedzone. Domy, sklepy, hotele. Ulice i cmentarze. Domy publiczne, miejsca dawnych bitew, więzienia, szpitale psychiatryczne, a nawet całe miasta. Ameryka pełna jest historii o duchach, które gnieżdżą się w każdej możliwej przestrzeni, przyciągając zarówno łowców duchów (jedną z amerykańskich plag), jak i rzesze turystów. Wszystkie te opowieści, często fikcyjne, sprytnie wplatają się w lokalny koloryt, stając jednym z elementów amerykańskiej kultury. Od najbardziej nawiedzonych domów USA, przez miejsca znane z historii lub literatury, po te zupełnie nieoczywiste. Colin Dickey połączył w jedno dwie z moich fascynacji ostatnich lat — duchy i Amerykę, dając czytelnikowi zarówno solidny materiał o miejscach przyjętych za nawiedzone, jak również kawał historii, niemniej fascynującej niż ten "straszący" aspekt.

Dlaczego duchy nawiedzają gównie domy (choć po lekturze Ghostlandu przekonacie się, że to nie do końca prawda)? Czy każde nawiedzone miejsce w Stanach Zjednoczonych stoi na dawnym indiańskim cmentarzu? Jak wielkie znaczenie na ilość nawiedzeń miał rozwój techniki, czy spirytyzmu? Aż w końcu jedno z najciekawszych zagadnień — dlaczego na terenach, gdzie zginęło tak wielu czarnoskórych, pojawiają się wyłącznie duchy... białych? Colin Dickey udziela wyczerpujących odpowiedzi na wszystkie pytania, dodając mnóstwo ciekawostek z historii — często bardzo zaskakujących. Wiedzieliście, że prawie każde większe miasto w USA organizuje ghost tour? Wycieczki po nawiedzonych przestrzeniach to jeden z lepiej prosperujących amerykańskich biznesów, napędzanych dodatkowo licznymi programami telewizyjnymi o łowcach duchów. "Wybierz się na spacer ulicami Nowego Orleanu, a duchy otoczą cię ze wszystkich stron".

Winchester House, Dom o Siedmiu Szczytach w Salem, dom publiczny Mustang Ranch, Cmentarz w Stull. To tylko niektóre punkty opisywane przez autora, a jednak mimo wielu przykładów i informacji, nie zaznacie tu chaosu. Rodzaje nawiedzanych przestrzeni zostały zmyślnie uporządkowane. Większość z nich autor sam odwiedził, sprawdzając na własnej skórze, ile prawdy kryje się w mrocznych opowieściach. Warto zaznaczyć, że książka Dickey'a wychodzi z pozycji sceptycyzmu i racjonalizmu. Autor opisał raczej samo zjawisko, z którym mierzy się Ameryka. Duchy stanowią niejaką wyrwę w amerykańskiej wizji dążenia do doskonałości, przejaw pewnej niestabilności narodowej. Wiara w nie to, zdaniem autora, forma odpowiedzi na ludzkie lęki i pragnienia, a same ghost stories przekazywane przez pokolenia stanowią nierzadko próbę ochrony miejsc, które dawno powinny zniknąć. Ghostland to napisane z dużym polotem dobre kompendium wiedzy o temacie, jak i pewnego rodzaju przewodnik, który mimo reporterskiego charakteru, ma ton bardzo fabularny. Jako miłośniczka horrorów i strasznych historii, podczas czytania czułam pewną ekscytację i dreszczyk emocji, choć tych prawdziwych シ duchów mi tam trochę zabrakło.

***
Dickey Colin, Ghostland. Ameryka i jej nawiedzone miejsca, tłum. Jerzy Kozłowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022, s. 400.

09:02 No komentarze

"Mimo że wyglądali jak duchy,
kiedy się prostowali, ich kości trzeszczały głośno
niczym łamiące się gałęzie drzew."

Ogromnie tęskniłam za opowieściami ze Strachocin. W dwóch pierwszych częściach poznaliśmy czwórkę młodych bohaterów, którzy przeżywają ekscytujące przygody, odkrywając przy tym sekrety swojego miasteczka. Mrożące krew w żyłach zwroty akcji, straszliwe zjawy i potwory (wciąż mam przed oczami Straszydlaka), a przy tym wielka siła dziecięcej przyjaźni. Nie wiem, czy Widmowi motocykliści będą ostatnią częścią cyklu, jednak cieszę się, że mogłam (a kiedyś może zrobi to również mój syn) wraz z Ulą, Damianem, Patrykiem i Antkiem wkroczyć na ścieżkę kolejnej straszliwej tajemnicy. Ale teraz już milknę, bo... z oddali słychać chyba warkot motocyklowego silnika, w powietrzu unosi się smród spalin, a jakieś świdrujące żółte oczy wypatrują mnie spomiędzy stron. Czy tylko mi się wydaje, czy... po drugim oku tego widziadła chodzi pająk?

Strachociny. Wciąż trwa lato, a dla miejscowych dzieciaków — upragnione wakacje, podczas których zdążyli się już nieźle... wystraszyć. Ale to inna historia. Teraz Damian poleruje w spokoju jeden ze starych motocykli w warsztacie swojego taty. Ach, jak wspaniale byłoby wsiąść na taką pędzącą maszynę i pognać w siną dal! Nagle ciszę letniego popołudnia zakłócają jakieś huki i warkoty, jakby tuż przed warsztatem miała rozpętać się prawdziwa burza. Oczom Damiana ukazuje się zgraja upiornych motocyklistów i chłopak już wie, że to wróży nowe kłopoty. Liczy, że rozwiązanie zagadki widmowych jeźdźców znajdzie u Uli, która nawet w wakacje często przesiaduje w bibliotece, grzebiąc w co ciekawszych tytułach. Wkrótce również Patryk i Antek — aby pomóc przerażonemu koledze, zostaną wciągnięci w potworne wydarzenia.

Wspomnienie lata. Wszystkie trzy książki z serii Strachociny autorstwa Dominika Łuszczyńskiego są dla mnie jak wspomnienie dawnych wakacji, kiedy sama byłam dzieckiem i wiele bym dała za podobne niewiarygodne przygody — tylko zdecydowanie mniej straszne i mniej niebezpieczneツ To, co dzieje się w Widmowych motocyklistach jest po części oczywiście fikcją, jednak myślę, że dzieciom powinna spodobać się zarówno ta tajemnicza, horrorowa otoczka, jak i same relacje między młodymi bohaterami. Książka uczy odwagi, poświęcenia dla innych, koleżeńskości. Przy tym jest bardzo emocjonująca i chyba najbardziej... chłopięca ze wszystkich części Strachocin. Zaskakujące zakończenie to wisienka na torcie, chociaż każdy rozdział kończy się tak, by czytelnik poczuł przyjemny dreszczyk strachu oraz nieodpartą chęć dalszej lektury.

Warto podkreślić, że to literatura w ujmująco starym, oldschoolowym stylu (te urocze sformułowania typu: "jasny gwint!"). Gdzie nie używa się na każdym kroku smartfonów, a informacji szuka w bibliotece. Myliłam się z tą wisienką na torcie — jest jeszcze jedna! Prześwietne, zadziorne ilustracje Tomasza Kaczkowskiego znakomicie oddają klimat całej serii. Już same okładki książek przyciągają wzrok i powinny skusić każdego młodego miłośnika opowieści z dreszczykiem.

***
Łuszczyński Dominik, Strachociny. Widmowi motocykliści, il. Tomasz Kaczkowski, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2022, s. 144.

12:09 No komentarze

Cichy, przytłumiony, wciąż ciepły listopad. Opadły emocje po dość intensywnym październiku (takie są chyba wszystkie październiki mojego życia) i mogę wpleść się w ten moment tuż po, a nadal przed świąteczno-zimową ekscytacją, która pewnie dopadnie mnie u progu grudnia. Przychodzę może trochę się wytłumaczyć, albo zwyczajnie popisać Wam o książkach, o marzeniach, o tym, co czytelniczo u mnie nie wypaliło i czy robię sobie z tego powodu jakieś wyrzuty.

Zdaję sobie sprawę, że do końca roku zostało jeszcze półtora miesiąca i mogłabym spokojnie poczekać z podsumowaniami. Jednak ostatnio mam dość krańcowy nastrój, a że doskonale zdaję sobie sprawę z niepokojąco umykającego czasu, to może wcale nie jest jakiś wielki falstart. Ten rok na Przestrzeniach tekstu był bardzo spokojny i... skromny. Nie zaszalałam z ilością książek, nie spełniłam swojego postanowienia o przeczytaniu 12 konkretnych tytułów, nie napisałam o wszystkich przeczytanych (szczególnie pozycjach dla dzieci, czy kryminałach). Nie czuję się z tego powodu źle, bo Przestrzenie tekstu nigdy nie miały mierzyć w ilość recenzji, ani w wielkie zasięgi. A jednak...

... jest coś, co gryzie mnie w tym całym (nieco slow) podejściu do czytania i do tworzenia Przestrzeni tekstu. Niedosyt. Mam ogromną potrzebę spełniania się w tego typu literacko-artystycznej działalności, ale również nieodpartą chęć samego czytania. Często zadaję sobie pytanie, jakiej pasji chciałabym szczególnie się poświęcić (nawet, jeśli nie przynosiłaby materialnych korzyści), i ciągle wypada na książki w... przestrzeniowym wydaniu. Wracam na Przestrzenie po każdym nowym projekcie, po każdej dłuższej przerwie, stęskniona i pewna, że tu jest moje miejsce. Nie wiem, co przyniesie mi nowy rok, ale zamierzam przeżyć go tutaj — może nieco bardziej aktywnie, ze świeżym entuzjazmem.

Czy wobec tego snuję jakieś plany na nadchodzący rok? Moje plany czytelnicze z reguły nie wypalają ツ Chciałabym po prosu czytać sztandarowe tytuły, o których marzę od dawna. Uzupełniać serie reporterskie i podróżnicze (znajdziecie je w zakładce SERIE). Nadrabiać książki o legendarnych wyprawach, odkryciach, morskich eskapadach. Opowieści z zimnych krain, ale i te związane z historią oraz kulturą Ameryki. Równie mocno nadal chcę zgłębiać literaturę grozy i nieco bardziej zainteresować się fantastyką (głównie sci-fi). Nie omijać przy tym wartościowych picturebooków, bo to wciąż niejaka wizytówka Przestrzeni. W zasadzie nie piszę tutaj niczego nowego, a bardziej utwierdzam siebie (i Was) w przekonaniu, że nie znikam i wciąż mam do tego serce. Miło z takim nastawieniem kończyć ten dziwny rok. Nie zamykam go jeszcze, bo czytam obecnie wspaniałe książki i na pewno napiszę o nich już niebawem. Oto jeden z sensów istnienia.

08:44 No komentarze

"Mnie się podobała.
Ale mój kot powiedział tylko: Tja."

Nie wiem, czy komuś trzeba jeszcze przedstawiać duet autorów Biblioteki Astrid. Ja z ilustracjami Emilii Dziubak znam się od dawna, z kolei Martin Widmark zachwycił mnie w Domu, który się przebudził, a później w Długiej wędrówce — innych ich wspólnych dziełach. Smutnych, melancholijnych, trafiających prosto w serce. Po Bibliotece Astrid spodziewałam się czegoś podobnego, chociaż już ilustracja z okładki mogła sugerować, że tym razem będziemy mieć do czynienia z dość ciepłą, pozytywną historią. Jest przecież kot (a koty są zabawne) oraz dziewczynka z... gałązkami we włosach. Nie obyło się jednak bez nutki wzruszenia, choć cała książeczka jest pełna akcji, żywiołowości i w istocie dość pogodnej atmosfery. Ciekawa odmiana u tej pary artystów.

Do biblioteki Astrid przychodzi Troll i dziewczynka postanawia opowiedzieć mu o swoich podróżach, podczas których udało jej się zdobyć niezwykłe książki. Wszystkie bardzo jej się podobały, jednak żadna z nich nie zrobiła wrażenia na jej kocie o wdzięcznym imieniu Tja. Zbliżają się właśnie urodziny kota i Astrid postanawia podarować mu oczywiście... książkę. Z początku kot nie jest szczególnie zachwycony.

W porównaniu do poprzednich dzieł Widmarka i Dziubak Biblioteka Astrid wypada chyba najbardziej... dziecięco. Ilustracje są zabawne (choć zachowują dziubakową ponurość i ten typowy dla niej leśny charakter), a kot powtarzający w kółko "tja" może rozśmieszyć małego czytelnika. Opowieść jest przy tym łatwa w odbiorze. Uwielbienie dla książek, jakie przejawia Astrid, chęć wciągnięcia w tę czytelniczą podróż własnego kota — to zachęta do poznawania książkowych światów. A jak najlepiej przekonać kogoś do czytania? Znaleźć (albo stworzyć, jak to zrobiła Astrid z Trollem) mu taką książkę, w której odnajdzie samego siebie, z którą zacznie się utożsamiać. Bo czyż nie szukamy w literaturze bliskich nam emocji, zrozumienia, ale i oderwania od rzeczywistości, fascynujących przygód, które na co dzień nam się nie przytrafiają? Biblioteka Astrid to urocza opowieść o miłości do książek. Powinna spodobać się wszystkim molom książkowym, a i może przekonać do czytania jakieś niechętne malce.

***
Widmark Martin, Biblioteka Astrid, il. Emilia Dziubak, tłum. Dorota Skowrońska, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2022, s. 32.

Za możliwość zajrzenia do biblioteki Astrid i poznania Tja
bardzo dziękujemy wydawnictwu:

08:39 No komentarze

"Właśnie wtedy, jednej z kolejnych nocy
spędzanych w Nicości, poznał osobę,
która stała się jego wspólnikiem na drodze
do poznania tajemnic świata."

"Jeżeli światłość była cudem stworzenia (...) Czymże jest ciemność, jako nie jej domem?" Przecieram oczy i zbieram myśli. Już teraz jestem pewna, że nie napiszę o Ogrodzie tego, co powinnam. Nie oddam należycie jego kunsztu, misterności, nie opiszę odpowiednio zdumienia i dreszczy, które pojawiły się, kiedy czytałam ostatnie strony. Ogród konających dusz to lektura naprawdę niezwykła, szczególnie zważywszy na czasy, w jakich powstała. To współczesna powieść grozy, utrzymana jednak w stylu gotyckiego horroru i opowieści niesamowitych, przywodząca na myśl dzieła takich klasyków jak Edgar Allan Poe, czy Algernon Blackwood. Literatura, w którą trzeba wsiąknąć, zgrać się z jej rytmem, może nawet... przyzwyczaić do specyficznego, nieco starodawnego stylu (w końcu rzecz dzieje się na przełomie XIX i XX wieku). Wtedy roztoczy przed Wami wszystkie swoje walory. Wyjątkowo niepokojąca, smutna, tragiczna, ale i na swój sposób piękna historia szaleńczego dążenia do realizacji marzeń, do przekroczenia granic poznania, odkrycia tajemnicy śmieci, ale i do znalezienia kogoś, kto podzieli mroczne pasje, stając się towarzyszem ziemskiej podróży. Zachwyca, przestrasza, czaruje barwnymi opisami, ale i angażuje czytelnika do samodzielnego sprawdzania szczegółów, bowiem wiele z miejsc i dzieł, o których wspomina Autor nie są czystą fikcją (na przykład paryskie kluby Cabaret du Néant oraz Cabaret l’Enfer rzeczywiście istniały), nawet jeśli wydają się wytworem pisarskiej wyobraźni.

Jest rok 1903. Marold Zinzendorf, młody Austriak żywo zainteresowany tematyką funeralną i tanatologiczną, spotyka na swojej drodze równego sobie towarzysza nocnych rozmów na tematy, które innym mogłyby wydawać się zbyt makabryczne. Ów pasjonat, starszy od niego Anglik — Mordecai Hext, pewnego wieczoru proponuje Maroldowi uczestnictwo w tajemniczym eksperymencie, który mógłby rozwiać ich wątpliwości co do przekraczania granic świata fizycznego. Kilka lat wcześniej podczas wielkiej wystawy światowej Exposition Universelle berliński architekt Karsten Walkenhorst postanawia pomóc spotkanemu tam ekscentrycznemu naukowcowi przy doskonaleniu jego wynalazku — pewnej intrygującej maszyny o zupełnie niejasnym dla Karstena celu działania.

Niepowtarzalny klimat nocnych spotkań, stary antykwariat z urojeń sennych, angielskie domostwo spowite mrokiem. Zatrważające malarstwo i niepokojąca poezja, świdrujący kolor absyntu, groza maszyny, której wynalazca najpewniej postradał zmysły. Do przesyconej przestrachem i niepewnością atmosfery oraz kwiecistych opisów dochodzą charyzmatyczni bohaterowie, ich lęki, pragnienia, tragedie, jakie skrywają. Ogród konających dusz to dzieło godne mistrzów gatunku i aż trudno uwierzyć, że wyszło spod pióra współczesnego polskiego pisarza. Dominik Łuszczyński już w zbiorze opowiadań Chorały z pogranicza czasu pokazał, że nieobce są mu podobne formy, filozoficzne wynurzenia, barwna sceneria opowieści. Z kolei zakończenie Ogrodu pozostawiło mnie w zupełnym zachwycie, ale i rozdarciu (cóż, zakończenie, moim skromnym zdaniem, to mistrzostwo świata!). Nie żartowałam, pisząc, że przeszły mnie dreszcze. Straszne, poruszające, dające do myślenia. W tych czasach to naprawdę unikalna literatura.

***
Łuszczyński Dominik, Ogród konających dusz, Wydawnictwo Dom Hororu, Wrocław 2021, s. 369.

17:32 No komentarze

"— To ten dom,
to ten niesamowity dom —
powiedziała na głos."

Dawno nie czytałam tak enigmatycznego i obłędnie klimatycznego klasycznego horroru, którego tematyka wydawać by się mogła jednak dość sztampowa. Nawiedzony dom, niewinna i niczego nieświadoma rodzina... Zanim powstało Całopalenie (wydane w 1973 roku) Shirley Jackson napisała słynny Nawiedzony dom na wzgórzu (1957 rok). Z kolei zamiast powieści Roberta Marasco, czyta się u nas raczej Lśnienie Stephena Kinga (bazujące na podobnym pomyśle), albo — jak w moim przypadku — mniej znany Dom czarów Jamesa Herberta. Całopalenie, którego akcja płynie dość powoli, a wydarzenia skupiają się głównie na przeżyciach dwójki głównych bohaterów, gdzie schematycznego straszenia (kroków na strychu, czy trzaskających drzwi) w zasadzie... nie ma, groza zaś pojawia się z początku jedynie między wierszami — to właśnie owo Całopalenie, które szczęśliwie doczekało się polskiego przekładu, to, moim skromnym zdaniem, prawdziwy majstersztyk gatunku i zupełnie inna strona opowieści o nawiedzonych domach.

Marian Rolfe, zmęczona ciasnym mieszkaniem na Brooklynie, postanawia namówić męża do wynajęcia na całe lato domu za miastem, gdzie mogliby odpocząć od miejskiego zgiełku. Oferta, jaką znajduje Marian, wydaje się bardzo atrakcyjna, zaś na miejscu okazuje się, że stara, zaniedbana posiadłość, pełna jednak niezwykłych antyków, zupełnie ją urzeka. Nie odstraszają jej również ekscentryczni właściciele — starsze rodzeństwo Allardyce, jak i pewien dziwny obowiązek, którego najemcy mieliby się podjąć. I tak Marian, Ben oraz ich synek David, wraz z ciotką Elisabeth sprowadzają się do domu przy Shore Road 17. Marian z dnia na dzień coraz bardziej wciąga się w domowe prace, chcąc przywrócić posiadłości dawny blask. Zanosi również posiłki do starszej pani, nestorki rodu, której obecność w posiadłości owiana jest tajemnicą. Z czasem zaczynają dziać się niepokojące rzeczy, wzrasta również obsesja Marian na punkcie domu.

Całopalenie to niedosłowna, mroczna, ale i niezwykle barwna oraz sugestywna literatura grozy, która powinna spodobać się zarówno koneserom gatunku, jak i osobom, które liczą na coś więcej niż opisy skrzypiących podłóg, czy typową historię z duchami w tle. Całopalenie straszy w szczególny, wyrafinowany sposób, choć nie brakuje w nim elementów zwyczajnie przerażających (również tych wynikających z zachowań bohaterów). Cała atmosfera podszyta się tajemniczością, momentami ociera się o obłęd. Miałam wrażenie, że powieść wciąga mnie w swoje sidła, niemal hipnotyzuje, podobnie jak to miało miejsce w przypadku bohaterów i... Żeby nie zradzić zbyt wiele, mogę tylko zachęcić Was mocno do lektury.

***
Marasco Robert, Całopalenie, tłum. Bartosz Czartoryski, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak 2020, s. 320.

08:25 No komentarze

"— Popatrz, Damien! — krzyknęła. —
To wszystko dla ciebie!"

Słynna scena z urodzin małego Damiena, kiedy to jego niania, wykrzykując słowa z powyższego cytatu, skacze z balkonu z pętlą na szyi, wciąż mrozi mi krew z żyłach, choć minęło już wiele lat, odkąd po raz pierwszy obejrzałam kultowy film Richarda Donnera z 1976 roku. Dane mi było przeżyć tę scenę raz jeszcze — przy okazji poznawania literackiej wersji Omena autorstwa jego scenarzysty. Co istotne, David Seltzer nie ograniczył się do przedstawienia tej historii jak scenariusza, lecz nadał jej wszelkie literackie walory, wzbogacając o wiele ciekawych, uzupełniających faktów (ale i uwypuklając różnice, jak choćby wygląd pani Baylock, czy sposób śmierci jednego z bohaterów). Utrzymany został również niezapomniany, mroczny i posępny klimat filmowej produkcji, choć tu mogę być mało obiektywna, bo podczas czytania nie umiałam uwolnić się od znajomych obrazów. Z posłowia dowiadujemy się, że książka pojawiła się przed premierą filmu i miała być elementem promującym całą produkcję. Niestety nigdy już nie dowiem się, jak ja sama odebrałabym ją przed seansem, nie znając zupełnie całej historii, i trochę zazdroszczę tym, którzy filmu jeszcze nie widzieli.

6 czerwca, w rzymskim szpitalu Ospedale Generale, kiedy okazuje się, że żona amerykańskiego ambasadora urodziła martwe dziecko, ten, w tajemnicy przed nią, decyduje się na nieformalną adopcję. Wymarzony syn Katherine i Jeremy'ego Thorn'ów otrzymuje imię Damien. Do czasu jego piątych urodzin w domu nie dzieje się nic nadzwyczajnego, jednak samobójcza śmierć niani chłopca, pojawienie się dziwnej pani Baylock oraz dużego czarnego psa, pogorszenie stanu zdrowia Katherine, jak i niepokojące wizyty pewnego włoskiego księdza, sprawiają, że Thorn zaczyna zastanawiać się nad pochodzeniem syna.

Omen to doprawdy złowieszcza i ponura historia, czerpiąca z biblijnych przepowiedni, pełna tragicznych zdarzeń i nastroju grozy. To przykład satanistycznego horroru, który nie wszystkim przypadnie do gustu, jednak sama narracja, dynamika oraz aura tajemniczości sprawiają, że czyta się ją z zapartym tchem. I ze strachem. O tak, Omen może nieźle nas nastraszyć.

***
Seltzer David, Omen, tłum. Lesław Haliński, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak 2018, s. 244.

11:46 No komentarze

"Jak to możliwe, że gdzieś w człowieku drzemie taki zimny,
taki beznamiętny, jego własny wewnętrzny głos?
Taki zdrajca, niewierzący w sprawę.
— Może być i tak, że nigdy nie wyjdziesz z tego lasu."

Nie spodziewałam się, albo nie chciałam dopuścić do siebie faktu, że jedna z krótszych książek Stephena Kinga — The Girl who Loved Tom Gordon, wydana po raz pierwszy w 1999 roku, będzie w istocie tak słaba, jak straszyły niektóre internetowe opinie. I tyle w kwestii straszenia. W Dziewczynie, która kochała Toma Gordona, w ładnej nowej oprawie graficznej od wydawnictwa Albatros, nie ma wiele horrorowych akcentów; nawet tych niedosłownych, tak typowych dla pióra mistrza grozy. Co prawda początkowa atmosfera, pomysł, styl, kilka motywów — to wszystko zagrało jak zwykle na korzyść, by potem zginąć powoli piękną śmiercią, nie zostawiwszy po sobie wiele przyjemności z całej lektury. Jednak, czy naprawdę tak bardzo nudziłam się podczas czytania? Czy nie znalazłam tam ani krztyny grozy? "Coś było w wodzie, skarbie".

"Lasy zawsze aż roją się od tego, czego nie lubisz, od wszystkiego, co napawa się przerażeniem i czego nienawidzisz instynktownie, wszystkiego, co budzi w tobie jedno uczucie: ślepą, wszechogarniającą panikę". Podczas rodzinnej wycieczki przez Szlak Appalachów dziewięcioletnia Trisha, nie mogąc już znieść nieustannie kłócących się matki oraz brata Pete'a, zbacza ze szlaku i gubi drogę powrotną. Ma ze sobą skąpy prowiant oraz... walkmana łapiącego transmisje z meczy Red Soxów — drużyny, w której gra jej ukochany zawodnik Tom Gordon. Dziewczynka z początku stara się nie panikować, pewna, że niebawem znajdzie drogę na szlak. Jednak zamiast zbliżać się do bezpiecznej trasy, zapuszcza się coraz głębiej w las. Będzie musiała przetrwać noc. I kolejną, i... kolejną. Do tego ma wrażenie, że coś ją obserwuje.

Z początku to była naprawdę nieźle zapowiadająca się książka, a czytanie jej w pełni lata dawało ciekawą perspektywę. Ciemny las, chmary komarów i muszek, strumyki, a w środku dziewczynka, która w tej strasznej sytuacji radzi sobie całkiem nieźle. Zdarzyły się nawet typowo kingowe momenty, a styl autora zachęcał do... brnięcia dalej. Jednak, im dalej w las... tym akcja stawała się coraz bardziej monotonna, zaś horrorowych akcentów było jak na lekarstwo. Zmagania Trishy przestały mnie interesować, a jej zafiksowanie na punkcie Toma Gordona i halucynacje jedynie drażniły. I choć podziwiałam jej odwagę i zaradność (niewyobrażalną), nie opuszcza mnie myśl, że wszystkiego innego było trochę za mało — jak na Kinga, że mogło wyjść dużo lepiej. Osobiście jednak cieszę się, że w końcu poznałam tę historię (i mam ją za sobą ツ).

***
King Stephen, Dziewczyna, która kochała Toma Gordona, tłum. Krzysztof Sokołowski, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2022, s. 256.

10:53 No komentarze

"sprzeda cię,
wywiezie do konga makonga,
niewolnicą będziesz."

Oman. Państwo, które od momentu objęcia władzy przez sułtana Kabusa Ibn Sa’ida w 1970 roku, z biegiem lat stawało się jednym z najbogatszych i najstabilniejszych państw arabskich. Zapiera dech przepięknymi krajobrazami. Luksusowe hotele, markowe sklepy, a do tego darmowa opieka medyczna i dostęp do edukacji. W porównaniu do innych krajów arabskich prawo Omanu jest mniej restrykcyjne dla kobiet. Mogą pracować w wybranym zawodzie, zrobić prawo jazdy. Czasem nawet wyjść za mąż z miłości. Chociaż... z miłości to się nie opłaca.

O Bożenie, która poznała swojego Omańczyka jeszcze w Polsce, w czasach PRL. Szczęśliwa historia, jakich może niewiele. O białych weselach, na których kobiety i mężczyźni bawią się oddzielnie. O targach kóz i o tym, jak Nuria po śmierci męża postanowiła poradzić sobie bez mężczyzny. O hennie na dłoniach (i nie tylko). O swojego rodzaju posagach (mahr) i kontraktach małżeńskich, na których ustala się między innymi cenę za urodzenie dzieci. O ginekolożce, która zszywa błony dziewicze, ale i kobiety po nocach poślubnych. O drugich żonach i poznawaniu się na Tinderze. Handlu nieletnimi dziewczynkami z Indii, rodzeniu dzieci, nianiach.

Historie spisane przez Agatę Romaniuk są szokujące, choć autorka nadała im stosownej lekkości. Czyta się je jednym tchem. Wyłania się z nich domyślny obraz życia współczesnej kobiety w Omanie. Kobiety sprzedawanej, porzucanej, ale i tej częstującej halvą, obwieszonej błyskotkami, na tyle odważnej, by domagać się rozwodu od znęcającego się nad nią męża. Autorka z dużą dozą empatii i reporterskiej ciekawości wnika do tego obcego dla nas świata, dzieląc się nawet osobistymi przeżyciami. Bardzo podoba mi się styl jej pisania, podoba niezwykle trafny tytuł samej książki, a treść jest na tyle ciekawa, że pozostawia przyjemny niedosyt. Poczytałabym więcej tych relacji z Omanu.

***

Romaniuk Agata, Z miłości? To współczuję. Opowieści z Omanu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2019, s. 242.

09:48 No komentarze

"Świat jest pełen cudnych rzeczy:
śpiewu ptaków, tostów z dżemem,
kotów, jabłek, gór, okrętów
i deserów z pysznym kremem,
kwiatów, jezior i motyli,
rock and rolla,
kołysanek..."

O marzeniach, szukaniu własnej drogi, o motywacji i o miłości. O pięknie świata, ale również o życiowych porażkach, których nie można ominąć. Niesamowity picturebook Barry'ego Fallsa w dynamiczny i barwny sposób udowadnia dziecku, że... może wszystko, a w dążeniu do realizacji marzeń, to rodzic jest jego największym dopingującym. Pokazuje mu świat, doradza, wspiera je ("Rób to, co cię uszczęśliwia"), wierzy w jego nieograniczone możliwości ("Gdy zapragniesz, to obejmiesz jakieś ważne stanowisko..."), choć i czasem sam nieopatrznie podcina mu skrzydła. Najważniejsze jednak i "jedyne, co się liczy" w czasie tego zdobywania świata, to... Zresztą, sami się przekonajcie.

Przyjemne rymy oraz ważne prawdy przekazane młodym odbiorcom w trzech lekcjach życia. Ekspresja picturebooka przyciąga uwagę, a tekst może wzruszyć niejednego dorosłego. Wśród kolorów, ruchu, energii, ale i ciemnych stron, kolczastych, raniących słów ("Jesteś dzieckiem, więc nie umiesz tego zrobić!") kryje się olbrzymie ciepło rodzicielskich ramion. To wszystko trochę bawi, trochę rozczula (mnie bardzo!), ogromnie zachęca do czerpania z życia pełnymi garściami, do dokonywania samodzielnych wyborów. Myślę, że każdy rodzic powinien wziąć sobie do serca przesłanie z książki Barry'ego Fallsa i w pewnym momencie pokazać ją swojemu dziecku.

Przy okazji chciałam podziękować naszemu zaprzyjaźnionemu bibliotekarzowi, że sprezentował nam Świat należy do ciebie oraz... pochwalić Go za odwagę 😀, bo rzeczywiście trudno trafić na wyjątkowy picturebook, z którym jeszcze się nie zetknęłam. Tego nie znałam. I jestem wdzięczna, że pozna go również Najmniejszy.

***
Falls Barry, Świat należy do ciebie, tłum. Anna Paszkiewicz, Wydawnictwo Słowne, Warszawa 2022, s. 32.

16:15 No komentarze

"Pięćdziesiąt, pięćdziesiąt.
Kto da dużego lśniącego srebrnego dolara?"

Aukcjoner, jedyna wydana powieść zmarłej młodo amerykańskiej pisarki Joan Samson, jak i jeden ze sztandarowych amerykańskich horrorów z lat 70., szczęśliwie doczekał się polskiego przekładu. Podobnie jak w przypadku Pikniku pod Wiszącą Skałą Joan Lindsay (ciekawa zbieżność imion!), to horror w szczególnym stylu, nieco trącący myszką (choć na pewno mniej niż dużo starszy od niego Piknik), a jednak olbrzymie wciągający i intrygujący. Motyw, który tak chętnie wykorzystywali pisarze grozy, zwłaszcza Stephen King, inspirujący się Aukcjonerem podczas tworzenia Sklepiku z marzeniami — mała mieścina zagrożona przez coś, co przybyło z zewnątrz. Sielankowość zachwiana przez tajemniczego przybysza. Groteskowość sytuacji miesza się z przerażającymi wydarzeniami i dramatem wielu ludzi. Zło, którego nie można uchwycić, choć ma się je przed oczami, albo zło, któremu trudno się sprzeciwić. Aukcjoner to horror innego typu. Nerwowy, angażujący, choć momentami również... irytujący, jeśli czytelnik nie potrafi godzić się na pewne absurdalne wydarzenia i bierność bohaterów.

Spokój niewielkiego amerykańskiego miasteczka Harlowe w stanie New Hampshire, a zwłaszcza rodziny Moore'ów, zaburza pojawienie się charyzmatycznego aukcjonera — Perly'ego Dunsmore'a. Głosząc umiłowanie tradycji i chęć poprawy dobrobytu miasta, Dunsmore zaczyna przeprowadzać aukcje, które wkrótce angażują większość mieszkańców. I tak również rodzina Moore'ów: John, Mim, Mama oraz mała Hildie, zostają wciągnięci w — z początku niegroźną — akcję pozbywania się niepotrzebnych staroci, aby aukcjoner mógł wystawić je na licytacje. Jednak Dunsmore nie poprzestaje na kilku domowych rupieciach, a na spektakularne aukcje, skupiające wielu przyjezdnych, trafiają coraz to lepsze i wartościowsze przedmioty.

Nie można odmówić Aukcjonerowi niezwykłej atmosfery niepokoju i zagrożenia, która zmiotła początkową sielankowość. Dramat zastraszanej rodziny, przywiązanej do ziemi i tradycji oraz żyjącej z pracy własnych rąk, budzi duży sprzeciw. Równocześnie absurdalność ich postępowania, mimo że tłumaczona strachem i uczciwością, może podnieść czytelnikowi ciśnienie równie mocno, jak zachowanie Dunsmore'a i jego policyjnej świty. A jednak w tym wszystkim tkwi siła tej powieści — w niedorzecznościach, w cichym, zamaskowanym, ale i bezwzględnym złu. Zgrabnie napisana, acz frapująca. Przez wielu pewnie zostanie odrzucona w kategorii horroru, choć dla mnie to przykład ekskluzywnej grozy, dla której warto poświęcić swój czas. Długo utrzymuje w poczuciu niepokoju.

***
Samson Joan, Aukcjoner, tłum. Michał Zdancewicz, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak 2022, s. 285.

12:04 No komentarze

"Żaden z nas jednak nie tracił nadziei,

że następne drzwi będą właściwe."

Urocze, a może nawet wzruszające (mnie wzruszyło), łagodne science-fiction w przyjemnie starym stylu. Dla niektórych będzie to staroświecka, niewiele wnosząca historia o perypetiach pewnego wynalazcy i o podróżach w czasie. Dla innych Drzwi do lata okażą się wyjątkowo zgrabnie napisaną, niedługą powieścią, godną klasyki gatunku. Zaliczam się do tych drugich. Ujął mnie nie tylko styl Roberta A. Heinleina, ale również sam pomysł na książkę (poznacie go w autorskim wstępie). Nawet obecność kota nie popsuła mi dobrych wrażeń, choć nie zaliczam się do ich miłośników. Utrzymane w nieco zabawnym (choć to raczej zasługa usposobienia głównego bohatera niż wydarzeń), mocno obyczajowym tonie, pozbawione skomplikowanych naukowych opisów Drzwi do lata wydają się balsamem na wszelkie bolączki (i znakomitą lekturą na lato). Niestety trzeba przyznać, że pod kątem fantastyki naukowej wiele pomysłów z The Door into Summer (pierwsze wydanie jest z roku 1957) jednak trąci myszką. Przymykając na to oko, można niebywale wciągnąć się w tę przyjemną, dość sensacyjną historię. Wynalazki, podróże w czasie, zawirowania zawodowo-miłosne, a do tego jeszcze ten... kot. Szukaliście kiedyś własnych Drzwi do Lata?

Inżynier i wynalazca, Dan Davis, po tym, jak zostaje oszukany przez swoją narzeczoną Bellę i wspólnika Milesa, którego uważał za przyjaciela, postanawia — wraz z kotem Pete'm — zapaść w Długi Sen. Ta hibernacja, przeprowadzana za sporą kwotę przez towarzystwa ubezpieczeniowe, może pomóc mu obudzić się w nowym świecie (i w nowym życiu) za trzydzieści lat, a konkretnie w roku 2000. Rozgoryczony zdradą najbliższych, jak i utratą praw do swoich wynalazków, Dan decyduje się na zimny sen. Jednak najpierw zamierza wyjaśnić z podstępną parą kilka spraw oraz zostawić coś jedenastoletniej Ricky, która marzy, że Dan kiedyś się z nią ożeni. Akcja nabiera nieoczekiwanych zwrotów, a wydarzenia prowadzą naszego bohatera zarówno w przyszłość, jak i... w przeszłość.

"Jeśli się sprawdzi wszystkie drzwi, jedne z nich na pewno okażą się Drzwiami do Lata". Nie będę psuć Wam zabawy, tłumacząc dokładnie, czym dla Dana były Drzwi do Lata. Ta ujmująca, błyskotliwa i nieco sentymentalna książka Roberta A. Heinleina zostanie długo w mojej pamięci. Nie spodziewałam się, że trafię na tak przyjemne, lekkie sci-fi, które pochłonie mnie zupełnie... gdzieś w środku lata.

***
Heinlein Robert A., Drzwi do lata, tłum. Zbigniew A. Królicki, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2020, s. 264.

07:48 No komentarze

"Być może z czasem staniemy się w pełni funkcjonalni,
jak stworzenia, które naśladujemy. Wykształcimy twarze bez wyrazu,
tylko oczy i usta, które wystarczą do utrzymania reszty ciała przy życiu.
Żadnych mięśni wywołujących uśmiech czy zmarszczenie brwi
albo zdradzających w jakikolwiek inny sposób,
co się kryje pod powierzchnią."

Tego lata postanowiłam przeczytać wreszcie Diunę, ale żeby dodać sobie animuszu przed lekturą kultowego (swoją drogą, słusznych rozmiarów) dzieła Franka Herberta, sięgnęłam po Rój — niejako na rozgrzewkę, aby zapoznać się ze stylem autora. Wydany osiem lat po Diunie, w 1973 roku, Rój Hellstroma jest przykładem klaustrofobicznego sci-fi, gdzie główna akcja dzieje się w zamknięciu. W tym przypadku jest to miejsce pewnego ekologicznego eksperymentu — farma w Oregonie, gdzie znany ekolog i entomolog Nils Hellstrom nagrywa tajemnicze filmy dokumentalne. Wizja mrocznego ula, społeczności funkcjonującej na wzór owadów. Wszystko to z dala od ludzi z Zewnątrz, którzy mogliby zaszkodzić całemu przedsięwzięciu. Czym jest Projekt 40, do którego chce dotrzeć tajna Agencja, dopatrująca się w działalności Hellstroma czegoś więcej niż tylko realizowania specyficznej inicjatywy naukowej?

Gdy podczas obserwacji terenu farmy Nilsa Hellstroma ginie jeden z członków Agencji, na miejsce udaje się kolejny zespół, by pod pozorem obserwacji ptaków, zdobyć jak najwięcej informacji o enigmatycznym projekcie. Wokół Hellstroma krążą bowiem podejrzenia o produkcję nowego rodzaju broni, co nieszczególnie podoba się obecnym władzom. Jednemu z agentów udaje się dostać na farmę i gościć u Hellstroma, jednak sekret, który skrywa ekolog... wymyka się ludzkiemu pojmowaniu.

Akcja Roju rozgrywa się błyskawicznie i śmiało można by uznać książkę Herberta za dobrą sensację, zabarwioną jedynie klimatem sci-fi, gdyby nie przerażające motywy i obrazy rodem z horroru. Koncepcja ludzkiego ula mrozi krew w żyłach. Znakomicie wypadło również rozpoczynanie rozdziałów fragmentami myśli oraz zapisków zarówno członków Agencji, jak i samego Hellstroma, czy jakoby sentencji spisanych z... Podręcznika Ula. "Ten świadek, owad, ma nad ludźmi przewagę trzystu milionów lat, ale go przewyższymy". Hellstroma napędza dążenie do gatunkowego przetrwania oraz dostatecznego wykorzystania zasobów Ziemi, kosztem maksymalnego upodobnienia się do stworzeń, które o wiele lepiej radzą sobie z pojmowaniem własnych ról w mechanizmie życia. Świat, w którym akcję osadza Herbert, wydaje się już w pewnym sensie zepsuty przez cywilizacyjny postęp, jak i zagrożony. Nie dziwi zatem (choć i szokuje!) ten hellstromowy genetyczny eksperyment.

Warto było przeczytać Rój dla poznania tej mrocznej koncepcji, choć mi w pewnym momencie czegoś zabrakło. Może jakiegoś rozmachu? Przeplatające się, suche relacje agentów oraz Hellstroma (tu jednak zwracam honor Herbertowi — te Nilsa były dość filozoficzne), nadały nie tylko sensacyjnego charakteru książce, ale i nieco spłaszczyły temat, odwracając uwagę od potworności samego Ula. Osobiście chciałabym poznać jego genezę, może nawet więcej szczegółów. Ale pewnie to dobrze, że Herbert zostawił tyle pola do fantazji.

***
Herbert Frank, Rój Hellstroma, tłum. Andrzej Jakowski, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2021, s. 398.

10:05 No komentarze

"Zacznij od kropki.
No dalej.
Tylko jedna kropka."

Zainspirowana książką Petera H. Reynoldsa, najchętniej i ja zaczęłabym ten wpis od... kropki. Czemu nie? Od pojedynczej kropki można zacząć wszystko — i nawet jeśli w tekście literackim to niewskazane, to na rysunku każdy ruch dozwolony. Szczególnie jeśli ma się ochotę zrobić coś kreatywnego, a brakuje pomysłu, czy umiejętności. Kropka to zawsze dobry początek i Peter H. Reynolds wie o tym najlepiej. Może pamiętacie zilustrowaną przez niego Księgę empatii, albo A to, gdzie pokazuje, jak ważne jest nieskrępowane wyrażanie siebie, kształtowanie swojego talentu, nawet jeśli innym nie podoba się nasz styl. Zacznij od kropki to zachęta do rozpoczęcia niemal od zera, niezależnie od wieku.

Kiedy potrzebujesz odprężenia, a równocześnie chciałbyś zrobić coś twórczego. Kiedy nie potrafisz rysować, ale wciąż szukasz sposobu, żeby odkryć w sobie artystę. Kiedy Twoje dziecko uczy się kształtów i kolorów, a Ty chciałbyś rozbudzić w nim pociąg do tworzenia. Zacznij od kropki to szalone lekcje kreatywności, gdzie na luzie, totalnie od podstaw można nauczyć się puszczać wodze fantazji — bez obaw, że coś nie wyjdzie i jednak nie okażemy się mistrzami ilustracji. Tu zupełnie nie o to chodzi. To wyłącznie dobra zabawa ucząca uważności, ćwicząca wyobraźnię, inspirująca do dalszych prób.

"Spróbuj narysować kropkę złożoną z kropek". "Zamknij oczy i zrób tyle kropek, ile masz lat", "Narysuj linię, jakiej jeszcze nie było". "Każdego dnia możesz czuć nieco więcej odwagi. Możesz marzyć o WIELKICH RZECZACH". O, ta książka nie tylko rozbudza uśpioną w nas kreatywność, ale i niesamowicie motywuje do... spełniania marzeń. Tak, taka zwyczajna książka o kropkach. A może jednak zupełnie niezwykła ツ

***
Reynolds Peter H., Zacznij od kropki. Twoje ćwiczenia z kreatywności, tłum. Zofia Raczek, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2022, s. 160.

Za prześwietną, twórczą zabawę z... kropkami
dziękuję wydawnictwu:

08:43 No komentarze

"— Wierzę w branie węży do rąk! - krzyknął,
gdy pieśń dobiegła końca."

Chwaląc Jezusa, piją strychninę, biorą do rąk jadowite węże, mówią językami. Wielokrotnie ukąszeni, często ze skutkiem śmiertelnym. Kim są "ludzie od węży", za którymi jeździł po Appalachach Dennis Covington, aby w rezultacie wstąpić do ich hermetycznego kościoła? Kościoła Jezusowego ze Znakami. Kościoła wężowników. Ekstatyczne modlitwy, śpiew i muzyka, a przy tym spojrzenia w stronę klatek z grzechotnikiem trzcinowym, mokasynem miedziogłowcem, czy kobrą. Nigdy wcześniej podczas czytania żadnego reportażu nie czułam, że jestem tak blisko opisanych w nim wydarzeń. Jakbym stała w drzwiach kościoła i patrzyła na szaleńców przekazujących sobie węże z rąk do rąk, w modlitewnym transie, bez lęku o konsekwencje, bo przecież tam działa Duch Święty.

"Trudno określić, czego właściwie oczekujesz, wybierając się na nabożeństwo (...) Z jednej strony chcesz, żeby gady wyjęto ze skrzynek, z drugiej — nie chcesz". Do "wężowników" zaprowadził go proces w Scottsboro, gdzie Glenn Summerford, szanowany kapłan jednej ze wspólnot (swoją drogą, działających już od lat 20. XX wieku) został oskarżony o usiłowanie zabójstwa własnej żony, która za jego sprawą była wielokrotnie kąsana przez węże. Wkrótce jednak zawodowe zainteresowanie Dennisa Covingtona przeniosło się na grunt prywatny. Nie tylko zaczął aktywnie uczestniczyć w nabożeństwach z wężami, zabierając na nie rodzinę, ale również odnalazł w swoim drzewie genealogicznym osoby, które kultywowały tę niebezpieczną i dość niezrozumiałą praktykę religijną.

Żywe opisy niesamowitych (i groźnych) nabożeństw, zwieńczanych braniem do rąk węży, historie ukąszeń, jak i świadectwo samego autora — to zdecydowanie wyróżnia Zbawienie na Sand Mountain wśród innych reportaży o amerykańskich wspólnotach religijnych. Jednak osobiste zaangażowanie Covingtona sprawiło, że cała książka stała się głównie barwną relacją pełną dialogów i szczegółowych opisów scen z kościoła. Na niektórych czytelnikach może to zrobić spore wrażenie, innych raczej zniechęci zbyt fabularny styl. W pewnym momencie ja sama czułam przesyt szczegółowo opisywanymi nabożeństwami, które nie wnosiły już nic do tematu. Chętnie poznałabym stanowiska różnych wężowników (wciąż nie rozumiem, po co im picie strychniny), a nie tylko ślepo zapatrzonych kaznodziejów oraz zaangażowanego autora, którego do dalszego praktykowania zniechęciła najwyraźniej wyłącznie postawa jednego z braci kościoła, nie zaś sama idea narażania siebie oraz innych na uszczerbek na zdrowiu podczas obcowania z wężami.

*ciekawostka: o kościele wężowników
Sharon Bolton napisała fantastyczny thriller pt. Blizna

***
Covington Dennis, Zbawienie na Sand Mountain. Nabożeństwa z wężami w południowych Appalachach, tłum. Bartosz Hlebowicz, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016, s. 200.

10:19 No komentarze

"Ludzie, którzy nigdy nie przypuszczali,
że zostaną nomadami, wyruszają w drogę."

"Łączy ich zaraźliwe przeczucie, że wokół dzieje się historia". "Starają się przetrwać w Ameryce". Nie lubią, jak mówi się o nich bezdomni. Są bezmiejscowi. Porzucają dotychczasowe życie i niewdzięczne decyzje, czy najpierw opłacić rachunek za prąd, czy wykupić leki. Pakują się do kampera i wyruszają w drogę. A droga rodzi nadzieję. Jessica Bruder, autorka fascynującego reportażu Nomadland, pisze o nich: "wagabundzi, włóczykije, wędrowni pracownicy, niespokojne duchy", podkreślając, że choć tacy ludzie istnieli zawsze, to w pewnym momencie szczególnie wpletli się w amerykański krajobraz. Nocują na parkingach hipermarketów, postojach dla ciężarówek, zaprzyjaźniają się na zlotach Rubber Tramp Rendezvous, tworząc specyficzne, niemal rodzinne więzi. Łączą ich podobny sposób życia, podobne doświadczenia, często również wiek, bo w drogę busem, który pomieści cały ich dobytek, wyruszają głównie osoby w wieku okołoemerytalnym, zdając sobie sprawę, że tylko w ten sposób mogą liczyć na godną przyszłość. I mimo że podupadają na zdrowiu przy pracy w Amazonie, na kempingach, przy sezonowych zbiorach buraka cukrowego, czy innych dorywczych pracach za niskie stawki — czują się wolni jak nigdy dotąd.

Jessica Bruder w niesamowity sposób opisała zjawisko, które dotknęło wielu Amerykanów klasy średniej, zwłaszcza po kryzysie w 2008 roku. Nomadland to historie seniorów (ale nie tylko!), którzy — głównie z powodów finansowych — zdecydowali się na życie w drodze. Jednak szczególną bohaterką reportażu jest Linda May. Autorka na jej przykładzie prowadzi czytelnika od momentu decyzji o zakupie kampera, prace, jakich podejmowała się Linda, przyjaźnie, jakie zawierała oraz źródła, z których czerpała wiedzę o życiu nomada — po wielkie marzenie Lindy, jej własny earthship, czyli recyklingowy, samowystarczalny dom, w którym będzie mogła przeżyć jesień swojego życia. Nomadland to również plejada wielu innych ciekawych postaci, opisy wydarzeń i miejsc bliskich sercom amerykańskich nomadów, jak i prawdziwy obraz pracy w Amazonie, w ramach tzw. programu CamperForce.

Ten niezwykle ciekawy, porywający i piękny literacko reportaż zwieńczony zostaje wisienką na torcie. Jessica Bruder, aby jak najlepiej oddać klimat życia nomadów, sama kupuje kampera, uczy się go prowadzić i w nim nocuje (a nie było to dla niej proste doświadczenie), podejmuje się pracy m.in. w Amazonie, czy uczestniczy w zlotach. Jej prawdziwe zaangażowanie, przyjaźń z Lindą, jak i wzruszające ostatnie strony książki sprawiają, że Nomadland i dla mnie stał się czymś więcej niż tylko porządnie skrojonym reportażem. To pozycja, którą warto... przeżyć. Bardzo amerykańska, momentami przygnębiająca, ale i wspaniale marzycielska.

***

Bruder Jessica, Nomadland. W drodze za pracą, tłum. Martyna Tomczak, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020, s. 280.

15:54 No komentarze

Od autorki

Postaw mi kawę :)

Wyzwanie 2022

2022 Reading Challenge

RODZAJ

Autor

Ilustrator

Wydawnictwo

Piszę dla

Ulubieni

Wizyty