Zimowa noc. Podpalacz wdrapuje się na dach budynku. W środku nikogo nie ma, a raczej... nie powinno być. Tylko mężczyzna siedzący na kanapie w salonie i kobieta zamknięta w garderobie. Nie wiedzą, że za moment cały ich dom stanie w płomieniach. A on będzie patrzył. Odtąd już zawsze chce obserwować swoje dzieła. Nawet, kiedy nie wszystko idzie zgodnie z planem.

W śledztwo w sprawie warszawskiego podpalacza, atakującego głównie domki jednorodzinne, których właścicieli akurat "miało nie być w domu", żywo angażuje się komisarz Jakub Mortka. Rozwiedziony policjant — sympatyczny, choć trochę zmarkotniały, pozbawiony szczególnych zainteresowań, z życiem osobistym sprowadzającym się do sporadycznych spotkań z synami i wieczornego piwa przed telewizorem w wynajmowanym mieszkaniu dzielonym z parą studentów. Podpalacz to pierwsza część serii z Jakubem Mortką. Jako główny bohater jest dość wyblakły i mało charyzmatyczny (w porównaniu z innymi bohaterami literackich kryminałów — choćby takim Teodorem Szackim!), ale tylko z pozoru. Dynamika jego postaci rośnie wraz z przebiegiem śledztwa, w które okazują się być zamieszkane warszawskie szychy oraz typy spod ciemnej gwiazdy. 

A mi wreszcie trafił się prawdziwy, udany kryminał. Muszę przyznać, że nie doceniałam Wojciecha Chmielarza. Dlatego też niedokończona Farma lalek chyba znów wpadnie w moje ręce, a na przeczytane już dość dawno Osiedle marzeń spojrzę łaskawszym okiem. W Podpalaczu podobały mi się styl i prowadzenie akcji, brak zbędnych opisów, dłużyzn, zagłębiania się w psychologię postaci — to zdecydowanie bardziej sprawdza się przy thrillerach psychologicznych, jednak w przypadku kryminału jest co najmniej zbędne. 

Książkę przeczytałam w ramach Wyzwania czytelniczego 2019 

Kojarzy mi się z końcem i skrajem, a sierpień chyba od zawsze był dla mnie miesiącem schyłku lata. Rozrzedzają się wakacyjne zapachy, barwy blakną, słońce nie pali już tak, jak przedtem, a pod skórą pojawia się dziwny przedjesienny nerw. Ale sam schyłek to również dekadencja, upadek, klęska. 

Tegoroczny sierpień na Przestrzeniach będzie miesiącem SCHYŁKU.
Planuję wybierać lektury, w których ten upadek jest aż nadto widoczny. Na myśl przychodzą mi kryminały, thrillery, mocne reportaże... Ale nie tylko. Mam już kilka książkowych kandydatów. Nie będzie ich wiele, bo sierpień to dla mnie przeczucie końca kolejnego etapu w życiu, który to koniec chcę przejść pięknie i świadomie. Wszystko inne (również czytanie) musi zmieścić się gdzieś pomiędzy.

Dla tych, którzy nie wiedzą jeszcze, o co chodzi w Miesiącach na Przestrzeniach, przypominam, że od lipca tego roku postanowiłam bardziej dostrzegać i określać swoje okresy czytelnicze (i nie tylko takie). W ten sposób lipiec miał być (i był) dla mnie miesiącem łagodnym. Wybierałam spokojne, niespieszne lektury. Delektowałam się spędzanym z nimi czasem, pochłaniając kolejne garście czereśni i kawały porzeczkowego ciasta. Wybierane przeze mnie książki nie były grubymi powieściami, na które teoretycznie można mieć czas latem. Nie miały mnie zbytnio absorbować, a raczej odprężyć i wyciszyć. Oto moje łagodne lektury lipcowe:

~ Siesicka Krystyna, Zapałka na zakręcie
~ McBratney Sam, Wszystkich was kocham najbardziej 
~ Lagercrantz Rose, Do zobaczenia następnym razem
~ Wojciechowska-Danek Dorota, Parzyziółko
~ Jansson Tove, Lato Muminków
~ Greene Graham, Podróże z moją ciotką

A to kilka lipcowych kadrów:








To jak? Będziecie ze mną w schyłkowym sierpniu?

Nawet nie wiem, jak wejść w całą tę opowieść. Mogłabym zacząć, jak Greene: "Ciotkę Augustę po raz pierwszy od półwiecza z górą zobaczyłem na pogrzebie mojej matki" i to byłoby to. Tak zaczynają się czasem najlepsze opowieści, a przynajmniej historie takie, jak ta. Niezwykła kombinacja cudownej angielskiej staroświeckości i dobrego kryminału, łącząca w sobie nutę przygody oraz powiew egzotyki. Do tego ten nienaganny styl, który tak urzekł mnie u Greene'a już w Pożycz nam męża, Poopy. Ciekawe, że Podróże z moją ciotką uznawane są za najzabawniejszą powieść w dorobku Grahama Greene'a. Jeśli już mowa o humorze, w tym przypadku wydaje się on gorzki. To raczej na wpół pogodna, na wpół wyważona proza, skrywająca w sobie głęboki sentymentalizm i dramatyzm. Jednak wszystko tutaj, zapijane kseresem, zakąszane wybornymi kolacjami w St. James i Albany oraz podsycane atmosferą podróży, tworzy coś niezwykle kojącego i pokrzepiającego.

Henry Pulling, emerytowany dyrektor banku i kawaler wiodący spokojne, stateczne życie wypełnione głównie hodowlą dalii, udaje się na pogrzeb własnej matki, które to wydarzenie traktuje poniekąd jako pewne urozmaicenie czasu. To tam spotyka niewidzianą od lat ciotkę Augustę — kobietę o dość oryginalnym usposobieniu, szczególnie jak na starszą panią. Pomimo delikatnych sprzeciwów (zachwiałoby to bowiem jego poukładanym, nudnym życiem), Henry godzi się na spontaniczne odwiedziny u ciotki, a wkrótce również na wspólną niedaleką podróż. Wszystko to jest jedynie zapowiedzią nieoczekiwanej przygody, na którą z pewnymi oporami, ale i z dużą ekscytacją porywa się nasz (z pozoru) prostolinijny bohater. Ciotka Augusta wprowadza go w egzotyczny świat pełen wspomnień ze swojej młodości, tęsknoty za dawnymi kochankami, ale również podejrzanych interesów. Plejada barwnych postaci — Wordsworth, pan Visconti, dziewczyna o imieniu Tooley. A gdzieś tam panna Keene, z którą Henry mógłby dzielić życie, gdyby tylko... chciało mu się cokolwiek zmieniać.

A jednak ze spokojnej angielskiej mieściny przenosimy się do wagonu Orient Ekspresu, cmentarza we francuskim Boulogne, aż w końcu na statek płynący do Paragwaju. Czy Henry rzeczywiście uległ niezwykłej przemianie pod wpływem charyzmatycznej ciotki Augusty, czy może od zawsze nosił w sobie pragnienie innego życia — tego się nie dowiemy. Pewnym jest, że Graham Greene za sprawą swoich bohaterów daje czytelnikowi nadzieję, że na nic nigdy nie jest za późno — ani na dalekie podróże, ani na zmianę swojego życia, niezależnie od wieku. Do tego to taka wyśmienita proza.

W dzieciństwie nie byłam wielką fanką Muminków, chociaż przekonanie się do nich w dorosłym wieku nie było szczególnym wyzwaniem. Cały ten klimat, Buka, Włóczykij, kultowe cytaty. Aktualnie muminkowy fenomen w jakimś tam stopniu do mnie przemawia, dlatego co roku lubię podczytywać sobie Dolinę Muminków w listopadzie i cenię pióro Tove Jansson. Jednak, gdybym chciała poszukać głębiej i dogrzebać się do swojej przeszłej antypatii w stosunku do naszych fińskich bohaterów oraz ich przygód, to pewnie ponownie przeczytałabym Lato Muminków.

Fabuła Lata jest dość tragiczna. Dolinę Muminków nawiedza ogromna powódź. Cały świat dookoła dryfuje — również muminkowy dom powoli napełnia się wodą i wszyscy jego obecni oraz przygodni mieszkańcy muszą znaleźć sobie inne miejsce do życia. Szczęśliwym trafem okazja pojawia się dość szybko, a bohaterowie dzielnie znoszą trudy nowej sytuacji. Co ciekawe, wszystko wskazuje na to, że zamieszkali... w teatrze.

Lato, które wydawałoby się wymarzoną porą roku — zwłaszcza w Dolinie Muminków, wita nas wybuchem wulkanu i wielką powodzią. To oczywiście nic. Nie od dziś wiadomo, że w muminkowym świecie dzieją się takie osobliwe, przerażające zjawiska, co również nadaje mu charakteru, odchodząc od klasyfikowania Muminków jako łagodnej bajeczki na dobranoc. Jednak motyw teatru kompletnie nie pasuje mi do tego całego lata. Pełno tu poczucia niepewności, przejściowości, odrealnienia. Ale oczywiście również humoru, ciepła i mądrych postaw. To, że Lato Muminków nie spodobało mi się tak, jak inne części, jest pewnie moją fanaberią, bo niczego mu nie brakuje. Ot, miałam inne oczekiwania i irytowały mnie trochę te teatralne zabawy. Chyba pozostaje mi wrócić do Muminków w listopadzie.

Bazylia, czosnek, goździki. Lubczyk i lebiodka. Wawrzyn znany bliżej jako liść laurowy. Artystyczny mini przewodnik po ziołach Doroty Wojciechowskiej-Danek to pozycja niekoniecznie tylko dla najmłodszych. Delikatne roślinne ilustracje (to również dzieło autorki) naprawdę robią wrażenie. Dla dorosłych zielarskich laików znajdzie się kilka ciekawych informacji, dla dzieci będzie to doskonałe wprowadzenie w świat ziół i przypraw. 

Profesor Parzyziółko otwiera przed nami drzwi swojej zielarskiej pracowni. Najpierw prezentuje co ważniejsze rośliny w swoim zielniku (są tam dobrze nam znane melisa, mięta, rumianek, czy cynamonowiec), opatrując każdą krótkim opisem. Następnie wspomina o ich zastosowaniach, a nawet proponuje kilka przepisów kulinarnych, jak i wyjaśnia, na czym polega wysiewanie i uprawa ziół. Parzyziółko to sympatycznie oswojenie dziecka z magicznym zielarskim światem. Dodatkowo może posłużyć jako niebanalny prezent np. dla początkującego ogrodnika, czy miłośnika zdrowej kuchni.

***
Wojciechowska-Danek Dorota, Parzyziółko, Wydawnictwo TADAM, Warszawa 2018, s. 84.

Gdyby nie hasło w wyzwaniu czytelniczym u Beaty, nie miałabym w planach Do zobaczenia następnym razem. Książki dla dzieci, które interesują mnie jako odbiorcę dorosłego, to głównie pięknie wydane picturebooki, jakimi mogę zachwycać się na wielu płaszczyznach. Jednak urocza książeczka autorstwa Rose Lagercrantz skojarzyła mi się z Dziećmi z Bullerbyn (podobnie jak ilustracje Evy Eriksson). Bardzo łatwa w odbiorze (dobra dla początkujących czytelników), żywa i emocjonalna. Jest to ostatnia część z serii o przygodach małej Duni, lecz nieznajomość wcześniejszych wydarzeń nie powinna jakoś szczególnie wpływać na odbiór. Muszę przyznać, że przyjemnie mi było wślizgnąć się na moment do świata tej wrażliwej bohaterki. Naprawdę nietrudno polubić Dunię!

O przyjaźni, szczęściu, radzeniu sobie z niezrozumiałymi emocjami, o których to małe dziewczynki wiedzą najlepiej. Dwie połówki serduszka zakopane w ziemi, koleżanka taty, która przychodzi na kolację, rozłąka z najlepszą przyjaciółką. Dunia gubi się w Skansenie, gdzie jest na szkolnej wycieczce. Tam spotyka swoją dawną przyjaciółkę Fridę i obie oddalają się od reszty. Niestety niedługo będą musiały znowu się rozdzielić, a Dunia po powrocie do domu zastanie niespodziewanego gościa. Czy jest gotowa na nowy związek taty? Na dodatek tak jej smutno z powodu Fridy! Nie pozostanie jej nic innego, jak zwierzyć się ze swoich trosk dwóch świnkom morskim... Historia jednak kończy się dobrze, a Dunia uczy, że na wszystko można znaleźć rozwiązanie i znów być szczęśliwym.

Książkę przeczytałam w ramach Wyzwania czytelniczego 2019 

(kategoria: książka, której autor ma takie same inicjały, jak Ty)

***
Lagercrantz Rose, Do zobaczenia następnym razem, il. Eva Eriksson, tłum. Marta Dybula, Wydawnictwo Zakamarki, Poznań 2016, s. 148.

Pamiętacie cudowną zajęczą serię Nawet nie wiesz, jak bardzo cię kocham... Sama McBratneya, ilustrowaną przez Anitę Jeram? Uwielbiam te proste w przekazie i formie urocze picturebooki, które wzruszają również dorosłych. Tym razem zamiast Zajęcy są Misie i jest ich aż... pięć. Rodzice niedźwiedzie oraz Misiak Pierwszy, Misiak Drugi i Misiak Trzeci. Tylko który z nich jest najważniejszy? Którego rodzice kochają najbardziej? I choć rodzice przed snem zapewniają je, że wszystkie trzy są najcudowniejszymi misiami na świecie, to Misiaki zaczynają się zastanawiać, czy to w ogóle jest możliwe. Przecież każdy z nich jest inny! Może jednak któryś jest "najukochańszy" dla taty i mamy?

To ciepła, rozczulająca historia o rodzicielskiej miłości, która nie faworyzuje, nie wyróżnia, nie spycha na drugi plan z powodu różnic, czy niedoskonałości. Myślę, że potrafiłaby uspokoić zazdrosne o miłość i uwagę rodziców rodzeństwo, albo pomóc dziecku w zaakceptowaniu pojawienia się nowego członka rodziny. Oczywiście poza treścią zachwycają również ilustracje, które jak w przypadku serii z Zającami, są łagodne i minimalistyczne, ale doskonale wyrażają wszystkie emocje.

***
McBratney Sam, Wszystkich was kocham najbardziej, il. Anita Jeram, tłum. Natalia Usenko, Wydawnictwo Egmont, Warszawa 2004, s. 32.

Dawno minęły czasy, kiedy biegałam do biblioteki i wypożyczałam Siesicką tytuł po tytule. Jezioro osobliwości, -?... Zapytał czas, ...nie ma z kim tańczyć. I oczywiście Zapałka na zakręcie, choć ją chyba miałam na własność. Stary, pożółkły egzemplarz. Dziewczęce młodzieżówki, które pochłaniałam na przemian z Panem Samochodzikiem Nienackiego i horrorami Grahama Mastertona. Coś jednak przyciągało mnie do tych dziewczyńskich opowiastek, które z pozoru lekkie w formie, miały w sobie dużo cierpkiej, życiowej mądrości. Ostatnio dałam się ponieść temu znajomemu klimatowi powieści Krystyny Siesickiej. Dużo młodzieńczych emocji, rozterek, ważnych rozmów zakończonych wykrzyknikami. Jak zabawne i naiwne wydają się w dzisiejszych czasach te wszystkie dialogi. Ale i jak dojrzałe.

Najpierw wakacje. Lato w Osadzie, gdzie Mada z mamą i siostrą Alą przyjeżdżają od lat. Mada ma tu już paczkę dobrych znajomych, z którymi chodzi na kajaki i do kawiarni. Czeka na nią również zeszłoroczna miłość — Tomek. Jednak dziewczyna zaczyna interesować się tajemniczym chłopakiem, którego nigdy wcześniej nie widziała w Osadzie. Marcin jest inny. Intrygujący. Nie chce dołączyć do ich paczki, a i ją traktuje z pewnym dystansem. Młodzi spędzają jednak ze sobą dużo czasu. Niby od niechcenia, z nudów, ale też ze skrywaną sympatią. "Czasami zmarnowane przedpołudnia dłużej zostają w pamięci niż inne...". Co stanie się z ich znajomością po powrocie do Warszawy i jaką straszną historię z przeszłości zataja Marcin?

Trudności w okazywaniu uczuć, sztuka budowania zaufania, przekora i strach przed odrzuceniem. W Zapałce na zakręcie mieści się wszystko, z czym może zmagać się młode pokolenie na polu swoich pierwszych miłostek. Jednak Krystyna Siesicka nie poprzestaje na ukazaniu typowego zauroczenia między dwójką licealistów, lecz wplata w całą historię niełatwe rodzinne relacje, jak i błędy przeszłości wynikające z młodzieńczego buntu. Dlatego Zapałka nie jest rozrywkową, dziewczęcą powiastką dla nastolatek, ale raczej psychologiczną, niewesołą prozą, momentami dość przygnębiającą. Kiedy jednak wraca się do tych książek po latach, rozczula to, że młodzi bohaterowie są dobrymi, porządnymi ludźmi, którzy starają się postępować moralnie, mimo że targają nimi przecież wielkie emocje. I zastanawiam się, czy taka Siesicka dotarłaby do dzisiejszej młodzieży, czy jej styl i punkt widzenia nie byłyby zbyt naiwne i nieprzystające już do współczesnego świata. Czuję, że niestety tak.
   

Dawno tu tego nie było, prawda? Od chwili, gdy Przestrzenie wystartowały z nową stroną, nie robię podsumowań miesięcy, nie prowadzę żadnych cykli, nie porywam się na okazyjne, luźne wpisy (cud, że w ogóle jeszcze cokolwiek publikuję, prawda?). I całkiem dobrze mi w tej minimalistycznej odsłonie, poza... jednym szczegółem. Brakiem akcentu. Nie podkreślam już wyjątkowości chwil. Nie wyłuszczam nastrojów, nie tłumaczę swoich wyborów czytelniczych, ani przed Wami, ani przed samą sobą. W zasadzie prawie się nie odzywam :) Moim typowym wyjaśnieniem jest brak czasu i zwykłe zniechęcenie. Ale potem wzdycham, że czegoś nie wyraziłam, nie zapamiętałam, dałam ulecieć i przepaść jakiejś cząstce siebie, która jeszcze gdzieś tam chce "czegoś więcej" niż tylko skąpych wpisów o przeczytanych ostatnio książkach.

Stąd pomysł na dostrzeganie i określanie miesięcy.
To trochę coś innego niż ich podsumowywanie. Zapowiedź? Wid przyszłości? Niełatwo odgadnąć, w jaki czytelniczy klimat mogę wpaść w danej chwili, ale zwykle mniej więcej wiem, co mam ochotę przeczytać w najbliższym czasie. Chcę podjąć się tego wyzwania, które niesie nutkę ryzyka dla mnie i może... rozbudzi Waszą ciekawość. Przy okazji będę mogła sprawdzić, czy potrafię trzymać się własnych zasad (i jak bardzo je naginam).

Tegoroczny lipiec na Przestrzeniach będzie miesiącem ŁAGODNYM. 
Odpoczywam od thrillerów i reportaży. Czas wpuścić tu trochę wakacyjnej pogody, rozleniwienia i spokoju. Dlatego do czytania wybrałam książki dziecięce, rysunkowe, marzycielskie. Mam w planach dobrą, humorystyczną prozę oraz tytuł, który porzuciłam w połowie zeszłego roku, a który zdążył poruszyć mnie aż po palce u stóp. Nie będzie tego dużo, toteż...

Trzecie spotkanie z B. A. Paris tym razem nie wybrzmiało mi w uszach, jak dwa poprzednie. Wciąż traktuję audiobooki jako odrębny rodzaj opowieści, mocno skupiając się na roli lektora. Za zamkniętymi drzwiami i Na skraju załamania w wersji audio bardzo mi się podobały (ta druga może trochę mniej), dlatego obawiałam się bezpośredniego zderzenia z piórem autorki. Szczególnie, że nie wszystkie recenzje Pozwól mi wrócić były przychylne. Skończyło się na strachu, bo z tym tytułem spędziłam niecałe cztery wieczory i bawiłam się całkiem nieźle, ale zabrakło tej widowiskowości, którą z pewnością nadałaby w audiobooku interpretacja Ewy Abart. Tymczasem dostałam mało wymagający, odrobinę naiwny thriller psychologiczny, który szybciej się skończył niż zaczął. Tylko, czy to taki negatyw?

W czasie wycieczki po Francji, zakochani w sobie Finn i Layla zjeżdżają na postój na przydrożny parking. Wtedy dziewczyna znika, poszukiwania nie dają rezultatu, a Finn, uniewinniony od wszelkich zarzutów, stara się pogodzić ze stratą swojej wielkiej miłości. Po dwunastu latach mężczyzna zaręcza się z siostrą Layli, Ellen, która jest jej zupełnym przeciwieństwem. Para wiedzie spokojne, poukładane życie w małej mieścinie w Anglii, gdy nagle pojawiają się przesłanki, że Layla jednak... żyje. I chyba chce się z Finnem skontaktować.

Bardzo szybka akcja, dynamiczne prowadzenie narracji, a z drugiej strony po macoszemu potraktowane rysy psychologiczne postaci (niewiele wiemy o uczuciach Ellen, możliwie, że celowo) i rozmaite rozwiązania, które cisną się do głowy w czasie lektury, a które to autorka zgrabnie podsuwa pod nos, nie zostawiając czytelnikowi pola do popisu. Oczywiście to ostateczne rozwiązanie jest dość zaskakujące, nieco przerażające, chociaż w pewnym sensie trochę... niepojęte. Nasuwa się pytanie, jak to możliwe, że Finn nie zorientował się... Tu nie uniknę spoilerów, więc nie kontynuuję. Sama mam słabość do thrillerów psychologicznych, a te proponowane przez B. A. Paris tematycznie bardzo mi pasują. Dlatego przymykam oko na niedociągnięcia i prosty styl.

Książkę przeczytałam w ramach Wyzwania czytelniczego 2019 

Ktoś mi kiedyś napisał, że ta książka Sharon Bolton naprawdę mnie przestraszy. Głównie ze względu na węże. Nieszczególnie boję się węży, więc trochę powątpiewałam, jednak nadal marzył mi się powrót tej starej Bolton, którą uwielbiam z serii o Lacey Flint, i miałam przeczucie, że to zdarzy się właśnie teraz. I stało się. Blizna zdaje się być doskonałym odrodzeniem tak znamiennego dla tej pisarki suspensu, perfekcyjnego budowania klimatu oraz silnie zarysowanej postaci kobiecej. Poza tym jest intrygująco, mrocznie i emocjonalnie. Czego chcieć więcej od dobrego thrillera?

W małej, spokojnej wiosce w południowej Anglii dochodzi do niepokojących incydentów. W domach mieszkańców pojawiają się węże, a jednym z nich jest groźny tajpan, który bez wątpienia nie występuje w tych okolicach. Do sprawy zostaje wciągnięta Clara Benning, miejscowa weterynarz, stroniąca od ludzi i usiłująca skryć przed światem swoje blizny. Wkrótce będzie zmuszona pokonać własne lęki, kiedy przerażające wydarzenia zaczną dotyczyć jej samej — i to wcale nie węże okażą się najniebezpieczniejszym przeciwnikiem.

Niesamowita atmosfera cichej wioski. Stary kościół, opuszczone domostwo, wysokie trawy, w których czają się węże. Tajemnica, która łączy starszych ludzi z okolicy. Dawne rytuały, mowa węży, blizny i strach. A przy tym postać głównej bohaterki — zdziczałej, nieufnej, ale i bardzo odważnej. To właśnie postaciami kobiecymi potrafi ująć mnie Bolton. Jednak tutaj na uwagę zasługuje również sam pomysł i doskonale poprowadzona akcja. Nawet jeśli węże nie robią na Was wrażenia, to już klimat historii powinien Was wciągnąć i zahipnotyzować.

Książkę przeczytałam w ramach Wyzwania czytelniczego 2019